Handhaving Support levert flexibele en structurele (personeels) oplossingen voor organisaties in het leefbaarheid- en veiligheidsdomein.
Het werkveld is aan verandering onderhevig. Het takenpakket van de handhaver wordt voortdurend breder en meer complex. Onze adviseurs kennen het werkveld door en door. Zij geven gericht advies en ondersteunen bij de vertaling van het strategisch beleid naar de operationele organisatie. Jaap Kroese is onze adviseur op het gebied van Cameratoezicht. Jaap heeft jarenlange ervaring met alle facetten van cameratoezicht binnen de decentrale overheid.
De camera’s aan een gebouw of paal, zijn dat camera’s die gebruikt worden voor cameratoezicht?
“Het is mogelijk dat de camera’s voor cameratoezicht in de openbare ruimte gebruikt worden, maar het kan ook voor Privaat cameratoezicht zijn voor beveiliging of bewaking van bijvoorbeeld een gebouw. Bij cameratoezicht in de openbare ruimte gaat het om de openbare orde en veiligheid. Het primaire doel van het inzetten van camera’s is het ondersteunen van de handhaving van de openbare orde en veiligheid op straat. Formeel heet dit Publiek cameratoezicht. Naast vaste camera’s zijn er mogelijkheden om flexibele camera’s in te zetten. Deze camera’s kunnen tijdelijk op wisselende locaties door de Gemeente worden ingezet.”
Waar wordt cameratoezicht precies voor gebruikt?
“De toepassing verschilt per gemeente maar je ziet steeds vaker dat deze camera’s voor meerdere doeleinden worden gebruikt. Bijvoorbeeld op het gebied van het leefbaarheidsdomein om milieu- of APV-overtredingen te signaleren en hier BOA’s op aan te sturen. Tevens kan men bepaalde schades in de openbare ruimte vaststellen, zoals een gat in de weg of een beschadigd verkeersbord of aangereden lichtmast. Een beschrijving met foto kan dan worden doorgestuurd naar de betreffende gemeenteafdeling. Soms worden andere applicaties toegevoegd zoals telling van het verkeer, opmerken van ongewenste samenscholing of het signaleren van geweld.
Ik heb de transitie van “safe city” naar “smart city” in Almere opgestart als accountmanager cameratoezicht. Het primaire doel van cameratoezicht is dat het bijdraagt aan de openbare orde en veiligheid in het dagelijks leven in stedelijke gebieden zoals in uitgaansgebieden en het stationsgebied maar ook bijvoorbeeld tijdens evenementen. Bij een bredere kijk op de toepassing van camerabeelden is het mogelijk om meer doelen te dienen zodat je met cameratoezicht een efficiënte dienstverlening in de gemeente kunt realiseren. Op die manier optimaliseer je het gebruik van overheidsmiddelen en bied je een hogere mate van leefbaarheid voor de inwoners.”
Is de implementatie van een cameratoezichtcentrale lastig uit te voeren?
“Soms reageren overheden sceptisch op de inzet van camera’s en dat is prima want niet elk middel hoeft een verbetering te zijn. Vanuit de diverse trajecten die ik heb begeleid, zie ik dat iedereen gaandeweg ervaart dat deze dienst economische, sociale en maatschappelijke waarde toevoegt.: Het dringt de criminaliteit terug, het verhoogt de leefbaarheid en de BOA’s kunnen direct anticiperen op gedrag op straat en zo de veiligheid en leefbaarheid verbeteren. Ook kan de politie sneller reageren en kunnen de hulpdiensten sneller ter plaatse zijn bij calamiteiten. Observanten, die de beelden bekijken en analyseren, zijn getraind om afwijkend gedrag te signaleren. Zij geven concrete aanwijzingen door aan de politie over bijvoorbeeld een locatie, waar iemand iets verbergt of een signalement van een verdachte. Verdere escalatie van incidenten kan voorkomen worden bij snel optreden. Doordat de beelden ook te zien zijn in de politie meldkamer, kan de betreffende centralist vaststellen welke inzet nodig is.”
Tegenwoordig zijn de observanten BOA’s, in plaats van medewerkers van een beveiligingsbedrijf. Is dat een gunstige ontwikkeling?
“BOA’s weten hoe het op straat gaat en welke aanwijzingen hun collega’s nodig hebben. Doordat een BOA de beelden van de camera’s bekijkt, worden de vervolgacties efficiënter uitgezet dan wanneer iemand zonder die opleiding en achtergrond de beelden bekijkt. Inmiddels is de regelgeving rond het uitlezen van publiek cameratoezicht in ontwikkeling en wordt het gezien als verwerking van politiegegevens. Dit kan alleen door opsporingsambtenaren of gemachtigden gedaan worden.”
Cameratoezicht is nog niet voor elke gemeente standaard. Het zijn investeringen waar goed over nagedacht moet worden. Het gaat niet alleen om het ophangen van de camera’s maar juist om de organisatie van de cameratoezichtcentrale. Wat kan jij gemeenten meegeven die willen innoveren op veiligheid en leefbaarheid?
“Elke situatie is anders maar in de afgelopen 13 jaar heb ik wel heel wat zaken voorbij zien komen en is dit mijn top 5:
- Start met het opstellen van en duidelijk beleidsstuk waarin doelstelling, criteria en besluitvorming over het instellen, verlengen en beëindigen van publiek cameratoezicht staat beschreven.
- Het (laten) opstellen van een duidelijk bestek dat realistisch en toekomstgericht is. Steek hier tijd in, hierdoor bespaar je achteraf gezeur en kun je terugvallen op duidelijke afspraken en keuzes die je hebt gemaakt.
- Cameratoezicht start bij Openbare Orde & Veiligheid maar zorg ervoor dat je mogelijkheden en ruimte reserveert voor een bredere aanpak. Het is nogal een investering die je als gemeente doet en dan is het waardevol als je ook nadenkt hoe meer afdelingen gebruik kunnen maken van niet privacygevoelige informatie.
- Betrek de organisatie erbij. De mensen op de werkvloer moeten ermee gaan werken dus zorg dat zij vanaf het begin enthousiast zijn over waarom dit wordt gedaan.
- Durf te kiezen voor een centrale meldkamer voor verschillende diensten of reserveer daar strategische ruimte voor. Door integraal met diverse diensten samen te werken en de systemen zo mogelijk te integreren, kan een centralist op een betere manier beslissingen nemen omdat hij/zij beschikt over veel meer informatie uit de stad. Uiteindelijk werken alle diensten voor een veilige, leefbare en prettige samenleving.”